SERVİKAL KANSER NEDİR?
Rahim ağzı kanseri olarak da bilinen bu kanser türü kadınlarda en sık görülen kanser sıralamasında ikinci kanserdir. Birinci sırada yer alan kanser türü ise meme kanseridir. Rahim ağzı kanseri daha çok 30-55 yaş grupları kadınlarda görülse de son zamanlarda gittikçe genç yaştaki kadınlarda da görülmeye başlanmıştır. Bunun asıl sebebinin, erken tanı yöntemlerine dayalı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü erken tanı yöntemleri ile erken devrede kolayca teşhis edilebilmektedir. Bunun dışında serviksin yani rahim ağzının, anatomik yerinin de klinik muayeneye uygun oluşu, servikal kanserin daha ayrıntılı incelenebilmesini mümkün kılan bir faktördür.
Servikal tümörlerin çoğu kademe kademe ilerleyici niteliktedir. Hücre içinde başlayan anormalliklerle oluşan lezyonların, tam anlamıyla bir kanser olabilmesinden çok uzun zaman öncesinde oluştuğu bilinmektedir. Kanser öncesi dönem yani hücre içi anormalliklerinin başladığı dönem, semptomun olmadığı dönemdir ve yaklaşık 15-20 yılı kapsar. Fakat pap smear testi ile bu semptom göstermeyen dönemde bile tümörün varlığı tespit edilebilir. Ayrıca bu dönemde tanılanan hastaların tedavisi çok daha kolaydır ve asıl servikal kanser insidansını düşürende budur.
SERVİKAL KANSERİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Servikal kanserin gelişiminde en önemli faktörün Human papilloma virüsü olarak bilinen HPV virüsü olduğu bilinmektedir. HPV virüsü yüksek enfeksiyon potansiyeline sahip olmakla beraber bir DNA tümör virüsüdür.
HPV virüsünün tip 16-18’inin servikal kanser gelişiminde etkisinin olduğu düşünülmektedir. Hatta servikal kansere sahip kadınların %99’unda HPV virüsünün varlığına rastlanılmıştır. Yani buradan şu çıkarımı yapmamız mümkün; HPV servikal kansere sebep oluyor.
- Erken yaşta cinsel hayata başlama(16 yaş)
- Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıkların varlığı
- Ekonomik düzeyin kötü olması
- Kötü hijyen koşulları
- Kötü beslenme
- Çok eşli cinsel yaşam
- Aşırı doğurganlık
- Sigara kullanımı
- 5 yıldan uzun süre doğum kontrol hapı kullanımı
Yukarıda sıralamış olduğumuz maddeler genel olarak HPV’nin gelişimine katkıda bulunan ve kanser öncesi lezyonların kansere dönüşmesine etki eden faktörlerdir. Bahsettiğimiz faktörlerin bağışıklık sistemi üzerinde daha çok baskılama yetisinden söz edebiliriz. Bu durumda dediğimiz üzere HPV’nin daha bir tehlike arz etmesine sebebiyet veriyor.
SERVİKAL KANSERİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Cinsel birleşme esnasında kanama ve ağrı
- Adet döneminin dışında kanama görülmesi
- Adet döneminde görülen aşırı kanama
- Menopoz sonrası kanama
- Kötü kokulu, seroz vajinal akıntı
- Sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı
- Yorgunluk, kilo kaybı, iştah kaybı
- Tek bir bacakta şişkinlik
- İdrar yaparken ağrı
SERVİKAL KANSERDEN NASIL KORUNMALIYIZ?
- Sağlıklı cinsel ilişkide eğitim
- Vitamin A, C ve folik asit yönünden zengin beslenme
- Gerekli hijyeni sağlamak
- Kişisel hijyene dikkat etmek
- Sigara kullanmamak
- Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’na göre tarama testlerinin 30 yaşından itibaren yaptırılması önerilmekte fakat ACOG’a göre ilk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra ya da 21 yaşından itibaren kadınların yıllık tarama testine girmeleri önerilmektedir. İlk 3 testin sonucunun negatif olması durumunda tarama testlerinin 2-3 yılda bir yapılması gerekmektedir.
- HPV aşısı ile birincil korumanın sağlanması
Dünya Sağlık Örgütüne göre 9-13 yaşlarındaki kız çocuklara yapılması önerilen HPV aşısının rahim ağzı kanseri yani servikal kanseri önlemede birincil olarak çok büyük bir katkısı olduğunu biliyoruz. Fakat değinmek istediğim konu ülkemizde, maalesef bu aşı bu kadar önem arz etmesine rağmen sigorta kapsamının dışında kaldığı için ücretlidir. Yani herkes yararlanamadığı için kişinin sosyoekonomik durumunun kötü olması bir risk faktörüdür.
SERVİKAL KANSER NEDEN ÖNEMLİDİR?
Birincisi önlenebilir bir hastalıktır. Hem hastalığın oluşması önlenebilir hem de bu hastalıktan oluşabilecek ölüm önlenebilir. Çünkü düzenli olarak tarama testlerine girmek ve bunun yanında olması gereken zamanda HPV aşısını yaptırmak hastalıktan korunmamızı ve ölmemizi engelleyecektir.
