Bilindiği üzere Anadolu kadınları nakış ve oya işi yapmakta her zaman çok yetenekli kabul edilmiştir.
Adeta onların oluşturduğu her motifte bir anlam aramamak elde değildir.
Anadolu kadını, işlediği her nakış ve oya motifine ilmek ilmek duygularını, sevdasını, özlemini, acısını
ve nice dile getiremediği duygularını yansıtmışlardır. İşte tam da bu şekilde o nakış ve oyalar dile
gelmeyen o nice duygunun sesi olmuşlardır.
Antik Çağ döneminde ise Batı Anadolu kadınlarından biri olan Arachne’yi ele alalım o halde…
Arachne, Kolophon’da yaşayan ve kumaş boyacılığı yapan Lidya’lı İdmon’un kızıdır. Ayrıca gergef
işlemede ve oya yapmakta eşsiz bir yeteneğe sahiptir.
Gergef nedir dediğinizi duyar gibiyim. El işleri ve oyaların yapıldığı dört ayaklı, ahşap bir düzenektir
gergef. Hatta öyle ki en kıymetli el işleri eskiden bu aletle işlenirdi.
ARACHNE VE ATHENA
Arachne’nin oya ve nakış işlerinde o kadar üstün yetenekleri vardır ki o, güzel ve biçimli elleriyle oya
işlerken orman, dağ ve su perileri etrafında toplanıp o, işini yaparken saatlerce hayranlıkla Arachne’yi
seyredalarlarmış.
Su perilerinden biri o kadar etkilenmiş ki bir gün dayanamayıp Arachne’ye bu sanatı ona tanrıça
Athena’nın mı öğrettiğini merak edip sormuş.
Arachne ise yaptığı sanatın Athena ile bir ilgisinin olmadığını ve annesinin ölmeden önce ona
öğrettiğini hatta Athena’nın bile bu işleri bilemeyeceğini eğer isterse ona öğretebileceğini söylemiş.
Tabi Arachne’nin bu sözlerini tanrıça Athena duyunca haliyle öfkelenmiş ve yaşlı bir kadının kılığına
girerek Arachne’yi görmeye gitmiş. Arachne’nin evine giden Athena, bir taraftan nakış işleyen
Arachne ile sohbet etmeye başlamış.
Yaşlı kadın, kıza el işinin çok güzel olduğunu fakat tanrılarla yarışmaması gerektiğini eğer böyle bir
hata yaptıysa da özür dilemesi gerektiğini çünkü tanrılarla asla boy ölçüşemeyeceğini öğütlemiş.
Arachne ise başını işinden kaldırmadan tanrıların hakkında ileri geri konuşmadığını yalnızca
yeteneğine güvendiğini söylemiş. Athena çok sinirlenmiş ve yaşlı kadın suretinden kendi suretine
bürünüvermiş birden ve kıza bir yarışma teklifinde bulunmuş. Arachne bu teklifi kabul etmiş.
Athena, halısında Attika için Poseidon ile girdiği mücadeleyi betimlerken, Arachne ise ustaca bir
titizlikle tanrıların tüm kaçamaklarını tasvir eder halısında…
Söylenene göre haset bile Arachne’nin eşsiz bir sanatçı olduğunu kabul etmek zorunda kalır. Athena
ise utanç verici konusu dışında herhangi bir kusur bulamaz halısında. Bu durumdan dolayı öfkeye
kapılan tanrıça kızı mekikle dövmüş ve halısını parçalamış.
Arachnes kendini asmak istemiş fakat kine kapılmış Athena buna izin vermeyip Arachne’yi çirkin bir
örümceğe dönüştürmüş. İşte o gün bugündür Arachne, bir örümcek olarak hala dokuma
yapmaktadır…
