Bakteriyel vajinozis, normal vajen florasında bulunan bakterilerin dengesinin değişmesi ile meydana gelen bir durumdur. Normal bir vajen florasında birincil olarak Laktobacillus cinsi bakteriler vardır ve çeşitli enfeksiyonlara karşı koruyucu bir niteliği olduğu düşünülmektedir. Ayrıca normal bir vajen florasının pH aralığı da 3,8-4,4 asidik kabul edilir ve vajinal salgı kokusuz, renksiz ve kansızdır. Hormanal durum, ilaç kullanımı, cinsel aktivite ve bazı doğum kontrol yöntemleri gibi etkenler bu bakterileri baskılayarak vajeni çeşitli enfeksiyonel hastalıklara karşı daha az koruyucu hale getirmektedir.
Bakteriyel vajinozis dediğimiz hastalık ise vajen mukozasındaki Laktobacillus bakterilerin miktarının azalarak vajen pH’ının yükselmesiyle birlikte anaerobik bakterilerin özellikle de Gardenerella Vajinalis bakteri miktarının artmasından kaynaklanan bir hastalıktır. Bakteriyel vajinozisin daha farklı adları da mevcuttur. Çünkü hastalığa neden olan etken farklı bakteri kombinasyonlarından oluşmaktadır.
Bakteriyel vajinozis, üreme çağındaki çoğu kadında görülme olasılığı olan anormal vajinal akıntının ve enfeksiyonun en çok karşılaşılan sebeplerinden biridir ve hastalığa sahip kadınların yaklaşık yarısında asemptomatik seyreder.
Görülme Sıklığı
Bu hastalığın görülme sıklığı birçok çalışmada konu olarak ele alınmıştır. Mesela bazı çalışmalarda bu oran %4-64 arasında iken cinsel yolla bulaşan hastalıkların oluşturduğu riskli gruplarında ise %40-50 arasında değişen bir insidanstan söz edilebilir. Gebelerde görülme sıklığına baktığımızda ise %10-30 gibi bir oran söz konusudur diyebiliriz.
ABD’de yıllık 3 milyon semptom gösteren vakanın yanında bir de 3 milyon kadar da semptom göstermeyen vaka oranı tahmin ediliyor. Bu durum hastalığın semptomatik olabileceği ölçüde asemptomatik olduğunu da gösteriyor.
Risk Faktörleri
Normal vajen florasındaki dengesizlikleri ortaya çıkarabilecek her durumu risk faktörü olarak kabul edebiliriz. Mesela;
-Cinsel aktivite
-Çok eşli cinsel yaşam
-Sigara/alkol kullanımı
-Uzun süreli stres hali
-İleri yaş
-Yetersiz perine hijyeni
-Genetik/ırksal faktörler
-Vajinal duş
-İlaç kullanımı
-Yetersiz sosyoekonomik durum gibi faktörleri sayabiliriz.
Gebelik ve BV
Bakteriyel vajinozis, gebelerde de meydana gelebilen bir durumdur ve eğer gebelik öncesi dönemde yada gebelik süresince tedavi edilmediği takdirde gebeliğin gidişatını etkileyerek hem anneyi etkileyen hem de bebeği etkileyen çeşitli olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Düşükler, erken membran rüptürü ve bunun akabinde doğum sonu gelişebilecek enfeksiyonlar, doğum sonu bakteriyemi, erken doğum eylemi, fetüste gelişim geriliği ve vajinal abse gibi faktörler bu olumsuz sonuçlara örnek verilebilir.
Doğum Kontrol Yöntemleri ve BV
Kullanılan doğum kontrol yöntemlerinin vajinal flora üzerinde olumlu veya olumsuz birçok etkisi olabilir. Bu yüzden kullanılacak doğum kontrol yöntemlerinin seçimi son derece önemlidir.
Yapılan birçok araştırmaya göre doğum kontrol yöntemlerinden biri olan Cu-RİA yani bakırlı rahim içi araç ve bakteriyel vajinozis arasında anlamlı bir ilişki olduğu ortaya konmuştur. Diğer doğum kontrol yöntemlerine oranla Cu-RİA kullanan kadınlarda bakteriyel vajinozisin gelişme riski 2,3 kat artmaktadır. Hormonal doğum kontrol yöntemlerinden olan kombine oral kontraseptiflerin(KOK) ise vajinal floraya olumsuz etkileri açısından Cu-RİA’ya oranla daha az etki ettiği belirtilmektedir.
Yine farklı bir çalışmada bu sefer de Cu-RİA ve LNG-RİA kullanan iki hasta grubu karşılaştırılmış ve Cu-RİA kullanan kadınlarda LNG-RİA kullanan kadınlara oranla bakteriyel vajinozis insidansının arttığı gözlenmiştir.
Son dönemlerde yapılan bazı çalışmalar ise KOK ‘ların bakteriyel vajinozisin görülme sıklığını aşağılara çektiğinden söz etmektedir. Fakat bunun ile alakalı kesin bir kanıt yoktur.
Belirti ve Bulguları
Bakteriyel vajinozis, vakaların yarısında belirti gösterirken yarısında belirti göstermeyen ve aynı zamanda çoğu kadının hayatının bir döneminde geçirmiş olduğu bir hastalıktır. Belirti ve bulguları çoğu enfeksiyonel hastalıklarla benzerlik gösterse de ayırt edici belirtileri mevcuttur.
-İrritasyon ve kaşıntı
-Yangı
-Vajen pH’ının 4,5’ten büyük(daha bazik) olması
-Homojen, beyaz-gri renkli ve balık kokulu vajinal akıntı gibi belirti ve bulgular görülebilir.
Tanı
Bakteriyel vajinozis için birçok tanı kriteri mevcuttur. Fakat hastalığı yakalamak için çoğu zaman bu tanı kriterleri birlikte kullanılabilir.
Tanı da Pap smear testi de kullanılabileceği gibi asıl ayırt edici yöntemler olan Whiff Testi(Koku Testi) ve Fresh Testinin(Taze Preparat Testi) bakteriyel vajinozis açısından pozitif olması ve klinik muayenede vajina ve servikste enfeksiyon görülmesi kesin tanı için oldukça önemlidir.
Kaynaklar
Dündar T, Özsoy S. (2018). Bakteriyel Vajinozisin Preterm Eylem Üzerindeki Etkisi. 5(2), 152-159
Günay T, Aksakoğlu G. (2002). Bakteriyel Vaginozis. 11, 369-370
Kaplan S. (2020). Bakteriyel Vajinozis Riski ve Kontrasepsiyon. 17, 407-411
