Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında farklı bir yere yerleşmesidir. Dış gebelik, genel olarak
yumurtaları yumurtalıktan rahme taşıyan tüplerden birinde gerçekleşir. Son yıllarda özellikle cinsel
yolla bulaşan enfeksiyonlar sonucu dış gebeliğin görülmesinde artış olduğu gözlenmiştir. Dış gebeliğin
sebebi olarak; döllenmiş yumurtanın rahime ulaşmasını geciktiren veya engelleyen faktörlerin varlığı
düşünülmektedir.
Sağlıktaki güzel ve çeşitli gelişmeler ile erken tanısının konması kolaylaşan dış gebeliğin, ilk üç ayda
meydana gelen anne ölümlerinin %10-15’inin nedeni olduğu da bir gerçektir. İşte tam da bu yüzden
dış gebeliğin erken tanısının konulması ve tedavi edilmesi hayati tehlikeyi önleme açısından son
derece önemlidir. Eğer tedavi edilmez ise, hayati tehlike yaratacak kanamalara sebep olabilir. Bu tarz
bir gebelikte döllenmiş yumurta yani zigot sıklıkla tüplere, nadiren ise yumurtalıklar, rahim ağzına ve
karın içi zarına yerleşim göstermektedir.
DIŞ GEBELİĞİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Dış gebelikte ilk zamanlarda belirti olmayabilir. Belirti verdiği durumlarda ise bu belirtiler hamilelik ile
aynı olabilir(adette gecikme, bulantı, göğüslerde hassasiyet vb.). Hatta eğer gebelik testi uygulanırsa
sonuç pozitif bile çıkabilir. Ancak dış gebelikte bu durumun seyri değişecektir. Henüz yırtılmamış
tüplerde devam eden bozulmamış gebeliklerde belirtiler 7.-8. haftalarda görülmeye başlar. Peki bu
belirtiler nelerdir?
Karında ağrı ve hassasiyet
Anormal vajinal kanama
Adette gecikme
Gebeliğin genel belirtilerinin olmaması
Ele gelen pelvik kitle
Tüpler yırtılmış ise;
Karnın alt bölgesinde şiddetli ağrı
Baş dönmesi, baygınlık
Hipotansiyon(Düşük tansiyon)
Kan değerlerinde düşme
Karın bölgesindeki kanamaya bağlı omuz ağrısı
Karın içi zar boşluğunda kan toplanmasına bağlı şok
DIŞ GEBELİK NEDEN YAŞANIR?
Dış gebelik, genellikle döllenmiş yumurtanın rahime ilerlemesini yavaşlatan veya engelleyen durumlar
sebebiyle yaşanır. Bu durumda tüplerde fiziksel bir engel olabileceği gibi tüplerin yüzeyinde de
herhangi bir sorun (biçimsiz, hasarlı, iltihaplı vs.) olabilir. Hormonal dengesizlikler veya anormal fetüs
gelişimi de rol oynamaktadır. Bazı durumlarda, dış gebeliğin sebebi anlaşılamamaktadır.
DIŞ GEBELİĞİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Fallop tüp hasarı ve iltihabı
Daha önceden yaşanmış dış gebelik veya kanser öyküsü
Anneye ait hormonal bozukluklar
Sigara/ alkol tüketimi
Rahim içi araç kullanımı(RİA)
Erken ya da geç anne yaşı
Uzun süre DES maruziyeti(sentetik östrojen
DIŞ GEBELİKTE TANI NASILDIR?
Eğer dış gebelikten şüpheleniliyorsa ağrı, hassaslık, fallop tüplerinde veya rahimde kitle olup
olmadığını tespit etmek için pelvis testleri yapılabilir. Bunun yanı sıra tanı öyküsü, gerekli fiziksel
muayene, beta HCG ölçümleri ve pelvik ultrasonografiye ihtiyaç duyulur. Beta HCG seviyesi kan
serumunda yüksek fakat ultrasonografide rahimde gebelik kesesinin gözlenmemesi dış gebeliğin en
karakteristik özelliğidir. Dış gebeliğin teşhisi geciktirilirse, amenore(adet görmeme), düzensiz vajinal
kanama ve alt karın bölgesinde ağrı tablosu ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte fallop tüplerinin
yırtılması, karın içi zarında kanama ve anne ölümü gibi kötü sonuçlara da neden olabilmektedir. Bu
nedenle erken tanı son derece önemlidir. Erken tanı ve uygun tedavi ile komplikasyonların önlenmesi,
doğurganlığın korunması, ölüm riskinin önlenmesi önemlidir.
DIŞ GEBELİKTE TEDAVİ NASILDIR?
Gebenin sağlık durumuna göre tıbbi müdahaleden cerrahi müdahaleye kadar birçok tedavi yöntemi
vardır. Eğer dış hamilelik erken teşhis edilirse, ilaç enjekte edilerek, hücre büyümesi engellenir ve
büyümüş hücrelerin yok edilmesi sağlanır.
Diğer durumlarda, dış gebelik, laparoskopik cerrahi ile tedavi edilebilir. Bu doğrultuda, göbeğinize
yakın karın bölgenizde ufak bir kesik açılır. Daha sonra kameraya ve ışığa sahip, ince bir tüp
(laparoskop) ile bölge incelenir ve fallop tüpleri hasar almışsa onarmaya çalışılır. Eğer fallop tüpleri
yoğun şekilde hasar almış ise çıkartılması gerekebilir.
DIŞ GEBELİK ÖNLENEBİLİR Mİ?
Dış gebelik, önlenemez ancak risk faktörleri azaltılabilir. Örneğin, cinsel yolla bulaşan çeşitli
enfeksiyonlardan korunmak için prezervatif kullanılabilir. Daha önce dış gebelik geçirildiyse ve gebelik
isteniyorsa aile planlaması doğrultusunda aile hekimine danışılabilir. Bu doğrultuda gebelik
sürecinizde takip edilebilir. Ayrıca erken kan ölçümleri ve düzenli ultrasonografi de gebeliğin
güvenilirliğini sağlayacaktır.
